De Prijs van de Waarheid – Een Zomer vol Familieconflicten
‘Dus je vraagt me nu serieus om vijftig euro, terwijl je alleen Daan meeneemt naar Zeeland?’ Mijn stem trilde, maar ik kon het niet meer inslikken. Mijn moeder keek me aan, haar blik koel en berekenend. ‘Marjolein, je weet dat Daan het moeilijk heeft gehad dit jaar. Hij verdient wel een beetje extra aandacht. Bovendien, jij hebt toch een goede baan?’
Ik voelde mijn wangen gloeien. ‘Mam, dat is niet eerlijk! Je hebt nooit gevraagd of Lotte ook mee mocht. Je doet altijd alsof zij er niet toe doet.’
Ze zuchtte, draaide zich om en begon de vaatwasser uit te ruimen. ‘Je overdrijft weer. Lotte is altijd welkom, maar ze wil nooit mee.’
‘Omdat ze zich nooit welkom voelt!’ riep ik uit. Mijn dochter Lotte stond in de deuropening, haar ogen groot van verdriet. Ze was dertien, op die leeftijd waarop alles al ingewikkeld genoeg is zonder dat je oma je systematisch buitensluit.
Mijn broer Jeroen kwam binnen, zijn telefoon nog in zijn hand. ‘Wat is hier aan de hand?’ vroeg hij, zonder echt interesse te tonen. Hij wist dondersgoed wat er speelde, maar hield zich altijd op de vlakte. Daan, zijn zoon, was het lievelingetje van mijn moeder. Altijd al geweest.
‘Mam wil alleen Daan meenemen naar Zeeland en vraagt mij om bij te dragen aan de kosten,’ zei ik scherp. Jeroen haalde zijn schouders op. ‘Nou ja, Daan heeft het ook zwaar gehad na de scheiding. Misschien is het goed voor hem.’
‘En Lotte dan? Zij bestaat zeker niet?’ Mijn stem sloeg over. Lotte draaide zich om en liep de tuin in. Ik voelde mijn hart breken.
Die avond zat ik met Lotte op haar kamer. Ze zat op haar bed, haar knieën opgetrokken onder haar kin. ‘Waarom houdt oma niet van mij?’ vroeg ze zachtjes.
Ik slikte. ‘Lieverd, het ligt niet aan jou. Soms maken volwassenen fouten die ze zelf niet eens doorhebben.’ Maar ik wist dat het niet waar was. Mijn moeder maakte geen fouten; ze koos bewust.
De volgende dag stond ik bij mijn moeder op de stoep. Ik had de hele nacht wakker gelegen, woedend en verdrietig tegelijk. Toen ze open deed, keek ze me verbaasd aan.
‘We moeten praten,’ zei ik zonder omhaal.
Ze liet me binnen en zette koffie, alsof alles normaal was. Ik keek naar de foto’s op de schouw: Daan als baby, Daan met zijn eerste voetbalmedaille, Daan op vakantie in Frankrijk. Lotte stond er nergens tussen.
‘Waarom doe je dit?’ vroeg ik toen we zaten. ‘Waarom behandel je Lotte als lucht?’
Ze keek weg. ‘Je weet dat ik het moeilijk heb met haar vader.’
‘Dat is geen excuus! Lotte is jouw kleindochter!’
Ze zweeg, haar handen trilden lichtjes om het kopje. ‘Soms weet ik gewoon niet hoe ik met haar moet omgaan.’
‘Je hebt het niet eens geprobeerd,’ zei ik zacht.
Het bleef stil. Buiten hoorde ik kinderen spelen in de straat, hun gelach klonk als een echo van wat wij nooit hadden gehad.
Toen brak er iets in mij. ‘Weet je nog die keer dat je Daan meenam naar de Efteling en Lotte niet eens vroeg? Of dat je met zijn verjaardag een groot feest gaf en voor Lotte alleen een kaartje stuurde? Ze merkt alles, mam. Alles.’
Mijn moeder keek me aan met een blik die ik niet kon peilen – spijt? Woede? Onbegrip?
‘Misschien ben ik geen goede oma,’ fluisterde ze.
‘Dat zeg jij,’ antwoordde ik bitter. ‘Maar jij bent degene die daar iets aan kan veranderen.’
De weken daarna waren ongemakkelijk. Mijn moeder belde minder vaak, Jeroen hield zich afzijdig en Lotte was stiller dan ooit. Ik voelde me schuldig – had ik het erger gemaakt? Maar ergens voelde ik ook opluchting: eindelijk had ik uitgesproken wat al jaren tussen ons in hing.
Op een dag stond mijn moeder ineens voor de deur met een bos bloemen voor Lotte. Ze nodigde haar uit om samen naar het strand te gaan – zonder Daan, zonder mij. Lotte keek me onzeker aan, maar ging mee.
Toen ze terugkwam, had ze zand in haar haren en een glimlach op haar gezicht die ik maanden niet had gezien.
Die avond zat ik alleen in de tuin, luisterend naar het zachte geruis van de wind door de bomen.
Heb ik het juiste gedaan door de stilte te doorbreken? Of heb ik onze familie voorgoed veranderd? Soms vraag ik me af: hoeveel waarheid kan een gezin eigenlijk verdragen?