Wat betekent het om moeder te zijn als je eigen dochter je vergeet: Een verhaal over vertrouwen, geld en verraad
‘Mam, je begrijpt het niet! Dit is onze kans. Als jij ons nu niet helpt, dan verliezen we alles!’
De stem van mijn dochter, Sophie, trilt aan de andere kant van de lijn. Ik hoor haar snikken, haar wanhoop. Mijn hart krimpt ineen. Ik wil haar beschermen, zoals ik altijd heb gedaan. Maar ergens diep vanbinnen knaagt er iets. Is dit wel verstandig?
‘Sophie, ik heb dat geld niet zomaar opzijgezet. Dat is mijn pensioen, mijn zekerheid…’
‘Mam, alsjeblieft! Je weet toch dat we het terugbetalen zodra het kan? Mark heeft een nieuwe baan in het vooruitzicht. Het is maar voor even.’
Ik zucht. Mijn handen trillen terwijl ik de telefoon vasthoud. Mijn blik dwaalt door mijn kleine woonkamer in Amstelveen. De foto’s aan de muur – Sophie als baby, haar eerste schooldag, samen op vakantie in Zeeland – lijken me verwijtend aan te kijken. Ben ik een slechte moeder als ik nee zeg?
‘Goed dan,’ fluister ik uiteindelijk. ‘Maar beloof me dat je voorzichtig bent.’
‘Dank je mam! Je bent de beste!’
Die woorden galmen nog dagen na in mijn hoofd. De volgende ochtend loop ik naar de bank, haal tienduizend euro van mijn spaarrekening en maak het over naar Sophie’s rekening. Ik voel me leeg maar ook opgelucht: ik heb gedaan wat een moeder hoort te doen.
De weken verstrijken. Ik hoor weinig van Sophie. Als ik haar bel, neemt ze vaak niet op. Mark stuurt af en toe een kort berichtje: ‘Druk met werk, alles komt goed.’ Maar het geld blijft weg.
Op een regenachtige woensdagmiddag besluit ik onaangekondigd langs te gaan bij hun huis in Haarlem. Ik sta voor de deur met een bos bloemen en een knoop in mijn maag. Mark doet open, zichtbaar verrast.
‘Oh… Marijke. Wat doe je hier?’
‘Ik wilde gewoon even kijken hoe het gaat,’ zeg ik voorzichtig.
Hij laat me binnen, maar de sfeer is gespannen. Sophie zit op de bank met haar laptop, ze kijkt nauwelijks op.
‘Mam, nu even niet goed uitkomt…’
‘Ik maak me zorgen,’ fluister ik. ‘Jullie bellen bijna niet meer terug. En het geld…’
Sophie slaat haar ogen neer. ‘Mam, we hebben het nu echt druk. Kunnen we dit later bespreken?’
Ik voel me ongewenst, alsof ik stoor in hun leven. Ik drink snel mijn thee en vertrek weer naar huis.
De maanden gaan voorbij. Mijn spaargeld blijft weg. Mijn pensioen is krap geworden; ik moet bezuinigen op boodschappen en zeg mijn abonnement bij de sportschool op. Mijn vriendinnen merken dat ik stiller ben geworden.
‘Wat is er toch met je?’ vraagt Anja op een middag als we samen wandelen in het Amsterdamse Bos.
Ik vertel haar alles. Over het geld, over Sophie’s afstandelijkheid, over mijn groeiende eenzaamheid.
Anja schudt haar hoofd. ‘Je hebt altijd alles voor haar gedaan. Maar nu laat ze jou zitten.’
Ik wil haar verdedigen, maar de woorden blijven steken in mijn keel.
Op een avond krijg ik een appje van Sophie: ‘Mam, kun je nog wat geld lenen? Het gaat nog steeds niet goed met Mark’s werk.’
Mijn hart bonkt in mijn borstkas. Ik staar naar het schermpje, tranen prikken achter mijn ogen.
‘Sophie,’ typ ik terug, ‘ik heb niets meer om te geven.’
Het blijft stil aan de andere kant.
Dagen worden weken zonder enig contact. De stilte voelt als een koude deken over mijn leven. Ik probeer mezelf bezig te houden: puzzelen, lezen, vrijwilligerswerk bij het buurthuis. Maar niets vult het gat dat Sophie heeft achtergelaten.
Op een dag krijg ik een brief van de bank: als ik niet snel bijstort op mijn rekening, kan ik mijn huur niet meer betalen. Paniek grijpt me bij de keel.
Ik bel Sophie opnieuw. Ze neemt niet op. Mark stuurt een kort berichtje: ‘We kunnen nu echt niets doen.’
Ik voel me verraden, niet alleen door hen maar ook door mezelf – omdat ik zo naïef ben geweest.
Op een zondagmiddag staat ineens mijn zoon Bas voor de deur. Hij woont in Groningen en we zien elkaar zelden.
‘Mam,’ zegt hij zacht terwijl hij me omhelst, ‘ik hoorde van Anja wat er gebeurd is.’
Ik barst in tranen uit en vertel hem alles.
‘Waarom heb je niets gezegd?’ vraagt hij boos.
‘Ik wilde geen ruzie in de familie…’ fluister ik.
Bas schudt zijn hoofd. ‘Sophie moet haar verantwoordelijkheid nemen.’
Hij belt haar waar ik bij zit. Het gesprek is kort en bits:
‘Sophie, mam zit in de problemen door jou en Mark! Dit kan zo niet langer!’
Ik hoor Sophie’s stem aan de andere kant: ‘Jij snapt het niet Bas! Mam wilde zelf helpen!’
‘Omdat jij haar manipuleerde!’ schreeuwt Bas voordat hij ophangt.
De dagen daarna voel ik me verscheurd tussen mijn kinderen. Bas stuurt geld zodat ik voorlopig rond kan komen, maar Sophie blijft stil.
Op een avond krijg ik eindelijk een berichtje van haar:
‘Mam, sorry dat alles zo gelopen is. Maar wij hebben het ook moeilijk.’
Ik staar naar haar woorden en voel een mengeling van woede en verdriet.
De weken verstrijken en langzaam begin ik te accepteren dat sommige wonden niet zomaar helen. Ik probeer mezelf weer op te bouwen: kleine dingen maken me blij – een kopje koffie op het balkon, een praatje met de buurvrouw, een wandeling door het park.
Toch blijft er iets knagen: had ik anders moeten handelen? Had ik harder moeten zijn? Of is dit gewoon wat het betekent om moeder te zijn – altijd geven, zelfs als je er zelf aan onderdoor gaat?
Soms kijk ik naar de oude foto’s aan de muur en vraag ik me af: wanneer ben je als moeder genoeg geweest? En wie zorgt er eigenlijk voor jou als je alles hebt gegeven?