De schoonzoon die zijn schoonmoeder te slim af was met één sms
‘Jeroen, waarom heb je Sanne niet verteld over dat sollicitatiegesprek?’ De stem van mijn schoonmoeder, mevrouw Van Dijk, sneed als een mes door de stilte in onze woonkamer. Ze zat rechtop aan de eettafel, haar handen gevouwen voor zich, haar blik streng en onderzoekend. Ik voelde het zweet langs mijn rug glijden. Sanne keek me vragend aan, haar ogen groot en vol verwachting.
‘Mam, kun je alsjeblieft even…’ begon Sanne, maar haar moeder onderbrak haar direct.
‘Nee, Sanne. Dit is belangrijk. Jeroen moet eerlijk zijn.’
Mijn gedachten tolden. Hoe wist ze dat? Ik had het sollicitatiegesprek expres stilgehouden. Niet omdat ik iets te verbergen had, maar omdat ik Sanne niet onnodig wilde belasten. Ze was net begonnen aan haar nieuwe baan als verpleegkundige in het ziekenhuis van Utrecht en was elke dag doodmoe als ze thuiskwam. Maar mevrouw Van Dijk leek altijd alles te weten. Ze was als een schaduw die overal doorheen glipte.
Die avond lag ik wakker naast Sanne. Haar ademhaling was diep en rustig, maar ik kon de woorden van haar moeder niet uit mijn hoofd krijgen. Het was niet de eerste keer dat ze zich met ons leven bemoeide. Toen we vorig jaar besloten om naar een kleinere woning in Amersfoort te verhuizen, had ze wekenlang gezeurd over de buurt, de scholen – zelfs over de kleur van de voordeur.
‘Je moet haar gewoon eens duidelijk maken dat ze niet overal over hoeft te oordelen,’ had mijn vriend Bas laatst gezegd tijdens een biertje op het terras.
‘Makkelijk praten,’ had ik geantwoord. ‘Ze is als een detective. Ze weet alles voordat wij het zelf weten.’
Maar nu was ik het zat. Ik wilde mijn eigen leven leiden, samen met Sanne, zonder dat haar moeder overal tussen zat. Die nacht besloot ik dat het tijd was voor actie.
De volgende ochtend stuurde ik mevrouw Van Dijk een sms: ‘Goedemorgen! Zou u vanmiddag even kunnen oppassen op de kinderen? Sanne en ik hebben iets belangrijks te bespreken.’
Binnen vijf minuten kreeg ik antwoord: ‘Wat is er aan de hand? Is er iets mis? Moet ik me zorgen maken?’
Ik glimlachte. De val was gezet.
Toen Sanne thuiskwam van haar werk, vertelde ik haar over het sollicitatiegesprek en over de sms die ik naar haar moeder had gestuurd.
‘Jeroen! Waarom doe je dat nou?’ riep ze uit, half lachend, half boos. ‘Je weet toch hoe ze is!’
‘Precies daarom,’ zei ik zacht. ‘Misschien leert ze zo eindelijk dat ze niet alles hoeft te weten.’
Die middag stond mevrouw Van Dijk al om drie uur op de stoep, terwijl we haar pas om vier uur hadden verwacht. Ze keek me argwanend aan toen ik de deur opendeed.
‘Waar zijn de kinderen?’ vroeg ze meteen.
‘Ze zijn bij een vriendje,’ antwoordde ik rustig. ‘Kom binnen, we moeten praten.’
Sanne stond in de keuken en keek zenuwachtig toe hoe haar moeder plaatsnam aan tafel.
‘Wat is er aan de hand?’ vroeg mevrouw Van Dijk opnieuw, nu met een trillende stem.
Ik haalde diep adem. ‘We willen graag dat u ons wat meer ruimte geeft. We waarderen uw hulp en betrokkenheid, maar soms voelt het alsof u overal bovenop zit.’
Er viel een pijnlijke stilte. Mevrouw Van Dijk keek naar haar handen, haar gezicht vertrok even.
‘Ik… ik wil alleen maar helpen,’ fluisterde ze.
‘Dat weten we,’ zei Sanne zacht. ‘Maar soms voelt het alsof je ons niet vertrouwt.’
Mevrouw Van Dijk stond op en liep naar het raam. Ze keek naar buiten, naar de regen die zachtjes tegen het glas tikte.
‘Toen jullie vader overleed,’ begon ze langzaam, ‘was ik bang om jullie kwijt te raken. Jullie zijn alles wat ik nog heb.’
Ik voelde een steek van medelijden. Voor het eerst zag ik niet de bemoeizuchtige schoonmoeder, maar een vrouw die bang was om alleen te zijn.
‘We willen u niet kwijt,’ zei ik voorzichtig. ‘Maar we willen ook ons eigen leven kunnen leiden.’
Ze draaide zich om en knikte langzaam. ‘Ik zal proberen het los te laten.’
Die avond zaten Sanne en ik samen op de bank. Ze leunde tegen me aan en zuchtte diep.
‘Denk je dat het helpt?’ vroeg ze zacht.
‘Ik weet het niet,’ antwoordde ik eerlijk. ‘Maar misschien is dit het begin van iets nieuws.’
De dagen daarna merkte ik dat mevrouw Van Dijk zich inderdaad wat meer op de achtergrond hield. Ze stuurde minder berichtjes en kwam minder vaak onaangekondigd langs. Maar soms zag ik haar worstelen met zichzelf – dan stond ze even voor het raam te twijfelen voordat ze aanbeldde, of stuurde ze een berichtje dat ze toch maar niet zou komen.
Op een avond belde ze me op.
‘Jeroen,’ zei ze aarzelend, ‘ik wil je bedanken voor je eerlijkheid. Het is moeilijk voor me, maar ik probeer het echt.’
Ik voelde een brok in mijn keel. ‘Dank u wel, mevrouw Van Dijk. Dat betekent veel voor ons.’
Sanne glimlachte toen ik ophing. ‘Misschien heb je haar toch echt te slim af geweest met die ene sms.’
Ik lachte schamper. ‘Of misschien heeft zij mij wel te slim af geweest door zo open te zijn.’
Nu, maanden later, is onze relatie veranderd. Er zijn nog steeds momenten van spanning – oude gewoontes slijten langzaam – maar er is meer begrip gekomen. Soms vraag ik me af of we niet allemaal gewoon bang zijn om elkaar kwijt te raken, en of bemoeizucht soms gewoon een andere vorm van liefde is.
Hebben jullie ook zulke familieconflicten meegemaakt? Hoe ga je om met iemand die alles wil weten? Misschien is eerlijkheid toch wel het beste wapen – of niet?