Dertien jaar weg: Hoe ik mijn gezin bijna verloor en weer terugvond

‘Je begrijpt het niet, pap! Jij was er nooit!’ Maarten’s stem trilt, zijn vuisten gebald op het aanrecht. Lotte staat aan de andere kant van de keuken, haar ogen rood van het huilen. Buiten tikt de regen tegen het raam, alsof zelfs de hemel onze ruzie wil overstemmen.

Ik sta daar, mijn koffer nog in de gang, mijn hart bonzend in mijn borst. Dertien jaar heb ik in Duitsland gewerkt, elke cent naar huis gestuurd. Voor hen. Voor hun toekomst. Maar nu voelt het alsof ik een vreemdeling ben in mijn eigen huis.

‘Maarten, ik deed het voor jullie,’ probeer ik, maar mijn stem klinkt zwak. ‘Na mama’s dood… Ik kon niet anders.’

Lotte snuift. ‘Je kon wel anders. Je koos ervoor om weg te gaan. En nu denk je dat je alles kunt oplossen omdat je terug bent?’

Ik weet niet wat ik moet zeggen. De geur van koffie hangt zwaar in de lucht, vermengd met de bittere smaak van verwijten die al jaren borrelen. Mijn blik glijdt naar de foto op de koelkast: wij vieren vieren samen op het strand van Scheveningen, jaren geleden. Lotte met haar sproeten, Maarten met zijn ondeugende glimlach. En ik, met haar nog zwart en een arm om hun moeder heen.

‘We moeten praten,’ zeg ik uiteindelijk. ‘Over alles.’

Maarten schudt zijn hoofd. ‘Het gaat niet alleen om geld, pap. Het gaat om alles wat je gemist hebt. Mijn eindexamen, Lotte’s eerste optreden… Mam’s begrafenis.’ Zijn stem breekt bij dat laatste woord.

Het voelt alsof iemand een mes in mijn borst steekt. Ik was er niet bij toen ze stierf. Ik was aan het werk in een fabriek in München, overuren draaiend om de hypotheek te betalen. Ik heb haar laatste adem gemist, haar hand niet kunnen vasthouden.

‘Ik heb spijt,’ fluister ik. ‘Elke dag.’

Lotte draait zich om, haar schouders schokkend. Maarten kijkt me aan met een mengeling van woede en verdriet.

‘En nu?’ vraagt hij. ‘Nu wil je ineens vader zijn?’

Ik weet dat ik geen recht heb om te eisen dat ze me vergeven. Maar ik wil vechten voor wat er nog over is van ons gezin.

De dagen die volgen zijn gespannen. We eten zwijgend aan tafel, de stilte alleen doorbroken door het getik van bestek op borden. Ik probeer kleine dingen: hun favoriete ontbijt maken, oude fotoalbums op tafel leggen, maar het lijkt allemaal tevergeefs.

Op een avond hoor ik Lotte zachtjes huilen op haar kamer. Ik klop op de deur.

‘Ga weg,’ snikt ze.

‘Mag ik even binnenkomen?’ vraag ik voorzichtig.

Ze zegt niets, maar ik open de deur toch. Haar kamer is veranderd; posters van Nederlandse bands aan de muur, haar viool in de hoek.

‘Weet je nog dat je vroeger altijd wilde dat ik naar je luisterde als je speelde?’ zeg ik zacht.

Ze knikt nauwelijks zichtbaar.

‘Wil je… wil je iets voor me spelen?’

Ze kijkt me aan, haar ogen nat. Dan pakt ze aarzelend haar viool en begint te spelen. Het is vals in het begin, maar dan vult de kamer zich met een melodie die me terugvoert naar vroeger. Naar avonden waarop we samen lachten, waarop alles nog heel was.

Als ze klaar is, klap ik zachtjes. Ze glimlacht flauwtjes.

‘Ik mis mama,’ fluistert ze.

‘Ik ook,’ zeg ik. ‘Elke dag.’

Langzaam ontdooit er iets tussen ons. Maar Maarten blijft afstandelijk. Hij werkt lange dagen bij een bouwbedrijf en komt laat thuis.

Op een avond zit hij in de tuin te roken als ik naast hem ga zitten.

‘Weet je nog die keer dat we samen naar Ajax gingen?’ begin ik voorzichtig.

Hij knikt zonder me aan te kijken.

‘Dat was een mooie dag,’ zeg ik.

Hij haalt zijn schouders op. ‘Dat was voordat je wegging.’

‘Ik weet het,’ zeg ik zacht. ‘En toch… Ik heb altijd geprobeerd jullie trots te maken.’

Hij draait zich naar me toe, zijn ogen fel in het schemerlicht.

‘We hadden liever gehad dat je hier was,’ zegt hij hard.

Ik slik. ‘Ik weet het nu pas echt.’

Er valt een stilte waarin alleen het geluid van de regen op het tuinhuisje te horen is.

‘Waarom ben je eigenlijk teruggekomen?’ vraagt hij plotseling.

‘Omdat ik niet langer wilde vluchten voor wat er thuis is gebeurd,’ antwoord ik eerlijk. ‘Omdat ik jullie nodig heb.’

Hij kijkt me lang aan, dan knikt hij langzaam.

De volgende ochtend zitten we voor het eerst sinds tijden samen aan tafel. Lotte schuift voorzichtig een brief naar me toe; het testament van hun moeder.

‘Mam wilde dat we alles eerlijk zouden delen,’ zegt ze zacht.

Maarten knikt. ‘Maar we weten niet hoe.’

Ik kijk hen aan en voel tranen prikken achter mijn ogen.

‘Misschien moeten we niet alleen denken aan geld of spullen,’ zeg ik langzaam. ‘Misschien moeten we kijken naar wat mam echt belangrijk vond: dat we elkaar niet verliezen.’

Er volgt een lang gesprek waarin we herinneringen ophalen, lachen en huilen om kleine dingen die we vergeten waren. We besluiten samen haar spullen uit te zoeken en alles wat waardevol is – brieven, foto’s, sieraden – samen te bewaren in een kistje dat we alle drie kunnen openen wanneer we willen.

Langzaam groeit er weer iets tussen ons; geen perfect gezin, maar wel een nieuw begin.

Op een zondagmiddag lopen we samen over het strand van Scheveningen, zoals vroeger. De wind waait hard en Lotte’s haren dansen in haar gezicht. Maarten lacht als hij nat wordt van een golf en voor het eerst in jaren voel ik me weer vader.

Thuis zitten we samen op de bank met warme chocolademelk. Lotte leunt tegen me aan en Maarten kijkt voetbal op tv.

‘Denk je dat mam trots op ons zou zijn?’ vraagt Lotte zachtjes.

Ik kijk naar mijn kinderen en voel een brok in mijn keel.

‘Ik denk het wel,’ zeg ik. ‘Omdat we elkaar weer gevonden hebben.’

Soms vraag ik me af: hoeveel kan een gezin verdragen voordat het breekt? En hoeveel liefde is er nodig om het weer heel te maken? Misschien is dat wel waar het leven om draait: steeds opnieuw proberen elkaar terug te vinden.