Je liet me achter, we zijn vreemden nu: het verhaal van een moeder en dochter in Rotterdam

‘Je liet me achter, we zijn vreemden nu.’ De woorden van mijn dochter Natalie snijden als messen door de stilte van onze kleine woonkamer in Rotterdam-Zuid. Ze staat daar, haar jas nog aan, haar ogen koud en verwijtend. Ik ben net thuis van mijn werk bij de Albert Heijn, mijn voeten doen pijn en mijn hoofd bonkt, maar haar blik doet meer pijn dan alles wat ik vandaag heb meegemaakt.

‘Natalie, alsjeblieft…’ probeer ik, maar ze draait zich om en loopt naar haar kamer. De deur valt dicht met een klap. Ik blijf achter in de gang, met mijn hand nog half uitgestoken. Hoe zijn we hier beland? Hoe is mijn kleine meisje, dat ooit haar handje in de mijne legde op weg naar de kleuterschool, veranderd in deze boze, afstandelijke puber?

Het begon allemaal zestien jaar geleden, op een regenachtige ochtend in februari. Ik was net bevallen van Natalie in het Maasstad Ziekenhuis. Mijn man, Erik, zat naast me op het bed. Hij hield mijn hand vast, maar zijn blik was afwezig. Ik dacht dat het de vermoeidheid was. Maar toen Natalie haar eerste huiltje liet horen, stond hij op, keek me aan en zei: ‘Ik kan dit niet. Het spijt me.’

Hij liep weg. Geen dramatische ruzie, geen schreeuwen. Gewoon stilte. En toen was hij weg. Mijn moeder kwam die avond naar het ziekenhuis en hield me vast terwijl ik huilde. ‘Je bent sterk, Anna,’ zei ze. ‘Je kunt dit.’ Maar ik voelde me allesbehalve sterk.

De eerste jaren waren zwaar. Ik werkte parttime als caissière en probeerde tussendoor voor Natalie te zorgen. De kinderopvang was duur, dus vaak nam ik haar mee naar mijn moeder in Delfshaven. Natalie groeide op tussen de schappen van de supermarkt en de geur van oma’s erwtensoep.

Toen ze vier was, vroeg ze voor het eerst naar haar vader. ‘Waar is papa?’ vroeg ze terwijl ze met haar pop speelde. Ik slikte en zei: ‘Papa moest weg voor zijn werk.’ Het was een leugen, maar hoe leg je een kind uit dat haar vader haar niet wilde?

De jaren gingen voorbij. Natalie werd stiller naarmate ze ouder werd. Op school deed ze het goed, maar thuis was ze vaak boos of verdrietig. Soms hoorde ik haar huilen in bed. Ik probeerde er voor haar te zijn, maar ik was zo moe. Soms schreeuwde ik terug als ze weer eens uitviel tegen mij.

‘Waarom ben je altijd zo chagrijnig?’ riep ik een keer uit pure frustratie.
‘Misschien omdat jij nooit luistert!’ schreeuwde ze terug.

Op haar twaalfde vond ze een oude foto van Erik in een doos op zolder. Ze kwam ermee naar beneden.
‘Is dit papa?’ vroeg ze zacht.
Ik knikte.
‘Waarom wil hij mij niet zien?’
Ik wist het antwoord niet. ‘Het ligt niet aan jou, lieverd.’
Maar ik zag aan haar ogen dat ze me niet geloofde.

De puberteit bracht nieuwe problemen. Natalie begon te spijbelen en kwam thuis met verhalen over vriendinnen die alles hadden wat zij miste: een vader die hen ophaalde van school, samen uit eten gingen op vrijdagavond.

‘Waarom kan ik niet gewoon normaal zijn?’ snauwde ze eens toen ik haar vroeg waar ze was geweest.
‘Wat bedoel je?’
‘Normaal! Met een gezin! Met een vader die om me geeft!’

Ik voelde me falen als moeder. Ik werkte steeds meer uren om rond te komen, waardoor ik Natalie nog minder zag. Soms at ze alleen aan tafel terwijl ik nog in de winkel stond te werken tot sluitingstijd.

Op een avond kwam ik thuis en vond ik haar huilend op de bank.
‘Wat is er gebeurd?’ vroeg ik bezorgd.
‘Niks,’ snikte ze.
Maar toen barstte ze los: ‘Iedereen laat me altijd alleen! Jij ook! Je bent er nooit!’

Ik probeerde haar uit te leggen dat ik alles deed om voor haar te zorgen, maar ze wilde niet luisteren. De afstand tussen ons werd groter met elke dag die voorbijging.

Toen kwam corona. We zaten wekenlang samen opgesloten in ons kleine appartement. De spanningen liepen hoog op. Natalie sloot zich op in haar kamer en sprak nauwelijks nog tegen me.

Op een dag hoorde ik haar praten via Zoom met een vriendin:
‘Mijn moeder snapt er niks van,’ zei ze. ‘Ze doet alsof alles normaal is, maar dat is het niet.’

Ik voelde me machteloos. Hoe kon ik haar bereiken? Hoe kon ik haar laten zien dat ik alles voor haar over had?

Afgelopen zomer kreeg Natalie contact met Erik via Facebook. Ze vertelde het me niet direct; ik kwam erachter toen ik per ongeluk een chatbericht zag op haar telefoon terwijl zij sliep.

‘Hoi papa,’ had ze geschreven. ‘Waarom ben je weggegaan?’
Zijn antwoord was kort: ‘Het spijt me. Ik kon het niet aan.’

Ze had hem gevraagd of hij haar wilde ontmoeten, maar hij had niet gereageerd. Dagenlang liep Natalie rond als een schim van zichzelf.

En nu staan we hier, in deze kille gang, na weer een lange werkdag.

‘Je liet me achter, we zijn vreemden nu,’ had ze gezegd.

Ik loop naar haar kamer en klop zachtjes op de deur.
‘Natalie? Mag ik binnenkomen?’
Geen antwoord.
Ik open de deur voorzichtig en zie haar op bed liggen met haar gezicht naar de muur.

‘Lieverd…’ begin ik aarzelend. ‘Ik weet dat het niet makkelijk is geweest voor jou. Voor ons allebei niet.’
Ze draait zich langzaam om en kijkt me aan met betraande ogen.
‘Waarom ben je nooit boos op hem? Waarom haat je hem niet?’

Ik slik en ga naast haar zitten.
‘Omdat haat niks oplost,’ zeg ik zachtjes. ‘En omdat ik jou niet wil vullen met bitterheid.’
Ze snikt opnieuw en verbergt haar gezicht in mijn schoot.

We zitten zo een tijdje in stilte. Voor het eerst in maanden voel ik dat er iets breekt tussen ons – niet kapot gaat, maar openbreekt. Misschien is dit het begin van iets nieuws.

Later die avond zitten we samen aan tafel met twee borden pasta tussen ons in.
‘Denk je dat papa ooit terugkomt?’ vraagt Natalie ineens.
Ik kijk naar buiten, waar de regen tegen het raam tikt.
‘Ik weet het niet,’ zeg ik eerlijk. ‘Maar wat er ook gebeurt, wij hebben elkaar.’
Ze knikt langzaam en pakt mijn hand vast.

Soms vraag ik me af: Had ik meer kunnen doen? Had ik Natalie kunnen beschermen tegen deze pijn? Of is dit gewoon het leven – vol gebroken beloften en onverwachte kracht?

Wat denken jullie: kun je ooit echt helen van zo’n verlies? Of blijft er altijd iets tussen moeder en dochter staan?